Tadeusz Michejda

Tadeusz Michejda ( żył w latach 1895 -1955) − polski architekt modernistyczny tworzący na Górnym Śląsku w okresie międzywojennym, artysta malarz, żołnierz Legionów Polskich, powstaniec śląski, działacz społeczny.
W 1925 r. zainicjował powstanie Związku Architektów na Śląsku, którego został pierwszym prezesem. Organizacja starała się o uchwalenie śląskiej ustawy budowlanej, opracowała cennik prac architektonicznych oraz przeciwdziałała samowoli budowlanej.
W 1930 roku wprowadził do budownictwa technologię stalowego szkieletu. W latach 1934 -1939 prezes oddziału Stowarzyszenia Architektów Rzeczypospolitej Polskiej w Katowicach. Od lat trzydziestych członek i działacz Stronnictwa Demokratycznego. Działalność zawodową prowadził do czasu wybuchu II wojny światowej. W styczniu 1941 r. został wraz z rodziną wysiedlony przez Niemców przymusowo z Katowic, do których już nigdy nie wrócił. Wojnę spędził w Radomiu, poświęcając się intensywnie malarstwu. Po wojnie z powodu choroby nie wrócił już do pracy zawodowej, nie mógł już również brać udziału w życiu publicznym. Zmarł w Iwoniczu-Zdroju.
Włożył ogromny wkład w organizowanie środowiska architektów na Górnym Śląsku w XX-leciu międzywojennym. Projektowane przez niego budynki również należą do najciekawszych, jakie powstały w tamtym czasie.
Tadeusz Michejda starał się jak mógł jednoczyć środowisko architektów w regionie, gdyż bardzo zależało mu na jakości i estetyce wznoszonych wówczas budowli. Trzeba podkreślić, że nie był to czas łatwy dla ludzi wykonujących ten zawód głównie, dlatego gdyż do 1938 roku każdy mógł być projektantem budynku i do tej czynności nie trzeba było mieć ukończonej odpowiedniej szkoły.
Warto wspomnieć, że dla skupionego wokoło Michejdy towarzystwa architektów głównym wzorem do naśladowania stał się nie kto inny jak sam ojciec modernizmu, francuski architekt Le Corbusier. Już do legendy weszła opowieść jak to na jednym ze spotkań architektów w domu Michejdy, zrobiono kukiełkę francuskiego idola.
Poza architekturą Michejda zajmował się malarstwem. Bardzo przyjaźnił się ze Stanisławem Ignacym Witkiewiczem i pozostawał pod jego wpływem w tej dziedzinie sztuki. Malował akty i pejzaże. W 1936 roku założył Wolną Szkołę Sztuk Plastycznych im. Aleksandra Gierymskiego w Katowicach.
Jednak najważniejsze, co pozostało po Tadeuszu Michejdzie to budynki, które są dzisiaj jednymi z najcenniejszych skarbów Katowic, jak i całej Metropolii Śląskiej. Pierwsze budowle Tadeusza projektowane wraz z Lucjanem Sikorskim były nowoczesne, jednak jeszcze mocno nawiązywały do klasycyzmu, miały wyraźnie zaakcentowane elementy historyzujące. Mowa tutaj o zaprojektowanym w 1928 roku gmachu Syndykatu Polskich Hut Żelaznych (obecnie Centrala Zaopatrzenia Hutnictwa) oraz budynku administracyjnym lotniska Muchowiec.

Z czasem jednak dokonała się transformacja jego patrzenia na architekturę, co możemy zauważyć w kolejnych budynkach. Powstały w 1931 roku dom czynszowy Dyrekcji Okręgowej Kolei Polskiej przy ul. Słowackiego to konstrukcja w pełni funkcjonalistyczna. Siedmiopiętrowy gmach ma ogrody zimowe, zaokrąglone naroża balkonów oraz przeszklone powierzchnie. Innym przykładem funkcjonalizmu może być ratusz w Janowie, powstały również w 1931 roku (dzisiaj mieści się tutaj szpital).
Tadeusz Michejda jako jeden z pierwszych architektów w Polsce zastosował szkielet stalowy do budowy małego domu mieszkalnego. Konstrukcję taką użyto przy budowie willi mecenasa Kazimierczaka przy ul. Bratków 4 w Katowicach. Jest to też jedyny w tym mieście przykład konstrukcji szkieletowej w tego typu budownictwie i jeden z niewielu na świecie. Innym ciekawym przykładem architektury jest willa samego Michejdy. W tym dekorowanym jeszcze reliefami budynku odbywały się pierwsze spotkania Związku Architektów na Śląsku.

Michejda jest jeszcze autorem takich budynków jak :willi brata Władysława Michejdy, Domu Ludowego w Chorzowie (obecnie Chorzowskie Centrum Kultury), pensjonatu Idylla w Wiśle, pensjonatu w Ustroniu, ratusza w Wirku, wielu szkół i kościołów. Z jego projektów zrealizowano 4 kościoły, 11 szkół, 3 ratusze, 9 budynków użyteczności publicznej oraz 27 willi, domów mieszkalnych i pensjonatów.
Na pewno był jednym z najlepszych architektów epoki, jednak największą jego zasługą było zjednoczenie architektów na Górnym Śląsku, dzięki czemu powstało na Śląsku tak wiele wspaniałych modernistycznych budowli.